استراتژی خاورمیانه ای ترامپ گام به گام به پیش؟ / عمان اینبار میانجی اعراب و اسرائیل
0
0
تموز: تغییر سیاست خارجی ایالات متحده و تمرکز بر شرق آسیا، رویکردی بود که باراک اوباما در دوره دوم ریاست جمهوری خود بر آن تاکید کرد و دستگاه دیپلماسی و دفاعی آمریکا را به این مسیر هدایت کرد. به عبارت دیگر خاورمیانه جایگاه خاصی که بعد از جنگ جهانی دوم بدست آورده بود را نزد کاخ سفید از دست داد. نتیجه چنین سیاستی برای واشنگتن گران تمام شد. با دوری اوباما از دخالت در رخدادهای خاورمیانه روسیه به عنوان رقیب سنتی واشنگتن آهسته آهسته به عنوان یک مهره کلیدی شناخته شد. درحالی که اوباما برخلاف وعده ای که داد بود حاضر نشد در سال 2013 و بعد از آنکه یک حمله شیمیایی منتسب به بشار اسد انجام شد به اقدام نظامی در این کشور دست بزند روس ها ابتدا در سازوکار تخلیه انبار سلاح های شیمیایی سوریه و بعد از آن با حضور نظامی سال 2015 هر دو بعد دیپلماتیک و نظامی را از دولت اوباما بردند.
با پیروزی دونالد ترامپ و حضور او در راس قدرت ایالات متحده خاورمیانه بار دیگر در سیاست خارجی آمریکا وزن گرفت. این موضوع را می توان ذیل سه راهبرد که چندان هم با هم نامرتبط نیست قلمداد کرد. نخست نگاه ویژه ترامپ به اسرائیل و تلاش همه جانبه او برای افزایش نامحدود روابط با تل آویو. در درجه بعدی وعده ترامپ برای درآمد بیشتر از کشورهای ثروتمند حاشیه خلیج فارس و به ویژه عربستان سعودی از طرق فروش سلاح بیشتر و آنطور که ترامپ می گوید گرفتن امتیازات مالی به سبب اینکه بدون پشتیبانی کاخ سفید این کشورها دو هفته هم دوام نمی آورند. سومین دلیل را باید در سیاست های تهاجمی ترامپ نسبت به جمهوری اسلامی ایران دانست. او بارها از نفوذ منطقه ای تهران و ساخت موشک های ایرانی گلایه کرده و راهبرد اوباما در ارتباط با ایران را مورد انتقاد شدیده قرار داده است. ترامپ از همان زمان کارزار انتخابات تشدید فشار بر تهران را وعده داده بود و حالا با خروج یکجانبه از برجام و بازگشت تحریم های ایالات متحده که بسیاری از شرکت های بزرگ اروپایی و آسیایی را از ایران فراری داد بخشی از وعده های رئیس جمهور ایالات متحده عملی شده است.
در جدیدترین اتفاق در صحنه سیاسی خاورمیانه حضور بنیامین نتانیاهو در عمان و دیدار با سلطان قابوس نشان می دهد معادلات ترامپ کم و بیش به سمت موفقیت پیش می رود. حضور نتانیاهو در مسقط که با انتقاد تهران همراه شد در واقع در راستای هرسه سیاست ترامپ برای حضور بیشتر در خاورمیانه مثبت ارزیابی می شود. بعد از این سفر بود که وزیر خارجه عمان یوسف بن علوی گفت:«اسرائیل یک کشور حاضر در این منطقه است و همگی ما این را درک می‌کنیم. جهان هم از این حقیقت آگاه است. شاید زمان آن فرا رسیده است که با اسرائیل هم (همانند دیگر کشورها) رفتار شود و همچنین وظایف مشابهی را تقبل کند.» او همچنین افزود:« کشورش در فرآیند صلح خاور میانه به آمریکا و تلاش های «دونالد ترامپ»، رئیس جمهوری این کشور در راستای اجرای طرح موسوم یه «قرارداد قرن» تکیه می کند، در قبال این پیشنهاد برای پایان دادن به کشمکش میان اسرائیل و فلسطین بسیار خوشبین هستیم، این راه حل برای دو طرف مفید خواهد بود.»
این جهت گیری خاص عمان نشان از موفقیت ترامپ و اسرائیل در شکل دهی به مسیری جدید درباره مساله فلسطین و اسرائیل دارد. درباره نتایج این سفر حسن هانی‌زاده کارشناس مسائل خاورمیانه در گفت‌وگو با ایسنا گفته:«بر اینکه این سفر مقدمه‌ای برای افتتاح سفارتخانه رژیم صهیونیستی در کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از جمله عربستان، عمان، امارات، بحرین، کویت و حتی قطر است.» به نظر می رسد معادلات در خاورمیانه با گذشت زمان از ریاست جمهوری ترامپ به سمتی پیچیده تر خواهد رفت. درحالی که هنوز چهل و پنجمین رئیس جمهور ایالات متحده به دومین سالگرد ریاست خود نرسیده فاکتورهای مختلفی در منطقه تغییر کرده است. حل مشکل اعراب با اسرائیل برای او می تواند دستاورد بزرگی باشد که گام به گام پیش می رود. موضوعی که می تواند به خودی خود هم ایران را تحت فشار قرار دهد و هم درآمد بیشتری برای واشنگتن کسب کند. شاید کلید دستیابی ترامپ به آنچه در خاورمیانه می خواهد در سوریه باشد جایی که او باید با روس ها اختلافات خود را حل کند و البته در این منطقه با دشواری بیشتری برای مواجه با ایران روبه رو است. این درحالی است که با توجه به روابط مناسب تل اویو و مسکو چه بسا در مسیر حل اختلافات میان پوتین و ترامپ، نتانیاهو به دنبال پادرمیانی باشد. با این حال سفر نتانیاهو به همان را باید نقطه عطفی در سلسله اتفاقات جدید در خاورمیانه قلمداد کرد.
About The Author
