قانون افزایش سن قانونی ازدواج معطل مجلس! / ازدواج دختران حتی زیر 10 سال!
0
0
تموز: فقر،عرف، نگاه سنتی و قانون! اضلاع یک پدیده شوم؛ کودک همسری! دخترانی که در سنین پایین زیر 13 سال و حتی در مواردی 9 سال به خانه بخت میروند بیآنکه بدانند ازدواج چیست؟! میگویند حدود 5 درصد از میزان کل ازدواج را کودک همسری را به خود اختصاص میدهد است و آمار دندان گیری نیست پس بهتر است به جای چاره اندیشی در این باره به فکر موضوعات مهمتر در کشور باشیم، همچون اقتصاد! این دیدگاه بخشی از مسئولان و نمایندگان مجلس است، فارغ از اینکه تاکنون تمرکز تمام وقت این نمایندگان روی اقتصاد چه نتیجهای دربرداشته! اما نادیده گرفتن هر موضوعی به بهانه چالشهای اقتصادی چندان قابل قبول نیست. با هر زحمتی که بود حدود یک ماه پیش در روزی که دست کم 80 نماینده غایب بودند، بهارستان نشینان با طرح یک فوریتی «ممنوعیت عقد نکاح دختران زیر 13 سال و پسران زیر 16 سال» موافقت کردند. طرحی که فعالان حقوق کودکان، حقوق زنان و نمایندگان موافق مجلس در صورت تصویب، آن را متناسب با اقتضائات روز و گامی رو به جلو در جهت کاهش کودک همسری میدانند. با تصویب نهایی این طرح، عقد نکاح دختران قبل از ۱۳ سال تمام شمسی و پسران قبل از ۱۶ سال تمام شمسی ممنوع خواهد شد. به عبارتی بر اساس تبصره این طرح، «حداقل سن ازدواج در دختران ۱۶ سال تمام شمسی و در پسران ۱۸ سال تمام شمسی است»؛ عقد ازدواج بین سنین ۱۳ تا ۱۶ سالگی در دختران و ۱۶ تا ۱۸ سالگی در پسران، منوط به اذن ولی و رعایت مصلحت و تشخیص دادگاه به شرط داشتن صحت جسمی برای تزویج با نظر پزشکی قانونی است.
سیر تاریخی حداقل سن ازدواج قانونی در ایران
البته بحث بر سر افزایش سن ازدواج به ویژه در مورد دختران مربوط به امروز و دیروز نیست و سالهاست که موافقان و مخالفان بر سر آن بحث و جدل میکنند. اختلافات بر سر ماده 1041 قانون مدنی ایران مصوب سال ۱۳۱۳ است که تاکنون فراز و نشیبهای زیادی را پشت سر گذاشته و بارها رنگ تغییر را به خود دیده است. مادهای که پس از طی مراحل زیاد حداقل سن ازدواج زنان و مردان را مشخص کرده اما هنوز هم فعالان حقوق زنان و کودکان دست از تلاش برای افزایش سن ازدواج برنداشتهاند و کماکان پرونده اصلاح ماده 1041 قانون مدنی به عنوان یکی از موضوعات مهم حوزه زنان و کودکان بر روی میزشان باز است. ابتدا در سال ۱۳۱۰ تنها استعداد جسمانی، شرط ازدواج دختران و پسران بود اما سه سال بعد قانونگذاران ماده ۱۰۴۱ را مد نظر قرار داده و سن ۱۵ سال را برای دختران و ۱۸ سال را برای پسران در نظر گرفتند. به عبارتی ازدواج بین ۱۳ تا ۱۵ سال برای دختران و ۱۵ تا ۱۸ سال برای پسران با اجازه دادگاه جایز شمرده شده و کمتر از آن به جز برخی موارد ممنوع اعلام شد. اما سال ۱۳۵۳ ماده‌ی ۲۳ قانون حمایت از خانواده وارد مرحله جدیدتری شد و با نگاه به مشکلاتی که دامن گیر این گروه سنی پس از ازدواج میشد، سن ازدواج را برای دختران ۱۸ سال و برای پسران به ۲۰ سال افزایش داد تا ازدواج بین ۱۵ تا ۱۸ سال منوط به اجازه والدین و حکم دادگاه شود. اما پس از پیروزی انقلاب و در سال ۱۳۵۸ این ماده قانونی دستخوش تغییراتی شد که به موجی آن ماده ۲۳ قانون حمایت از خانواد لغو و ماده ۱۰۴۱ القا شد، در نهایت نیز قانونگذار در سال ۱۳۶۱ تغییراتی را مورد توجه قرار داده که با تاکید بر منافی بودن قوانین تصویب شده قبل از انقلاب با مسائل شرعی سرانجام در سال ۱۳۷۰ ماده ۱۰۴۱ سن ازدواج را به ۹ سال قمری برای دختران و ۱۵ سال قمری برای پسران به عنوان حداقل سن ازدواج تعیین کرد. این قانون تا دهه 70 شمسی به قوت خود باقی بود تا اینکه در سال 1381 براساس مصوبه‌ای که مجمع تشخیص مصلحت نظام در ماده ۱۰۴۱ اعلام کرد، عقد نکاح به ۱۳ سال شمسی برای دختران و ۱۵ سال شمسی برای پسران افزایش یافت: “عقد نکاح دختر قبل از رسیدن به سن 13 سال تمام شمسی و پسر قبل از رسیدن به سن 15 سال تمام شمسی منوط است به اذن ولی به شرط رعایت مصلحت با تشخیص دادگاه صالح.” اما با وجود تلاش‌هایی که برای اصلاح ماده ۱۰۴۱ آغاز شده بود سرانجام در سال ۱۳۸۱ به دلیل مخالفت شورای نگهبان این اصلاحات متوقف شد.
ازدواج 344 دختر زیر 14 سال
اگر چه در سالهای اخیر در کنار تلاش برای رفع خلاءهای قانونی توسط نمایندگان مجلس و بسیاری از فعالان این حوزه، اقدامات فرهنگی و اجتماعی هم تا حدودی همراه با آن جلو رفته و این افراد با روشنگری سعی در اقناع خانوادههای ایرانی برای دست نگه داشتن از ازدواج کودکانشان کردهاند اما باز هم آمارها از کودک همسری در بخشهایی از کشور میگویند. شهریور ماه امسال ایسنا از 344 مورد ازدواج دختران زیر 14 سال و چهار مورد هم ازدواج دختران زیر 12 سال در سال گذشته و ازدواج 212 پسر زیر 15 سال و 453 دختر زیر 14 سال در سال 95 در استان البرز خبر داد. در کهکیلویه و بویر احمد آنطور که معاون اجتماعی استانداری گفته ازدواج دختران زیر 13 سال روبه رو شد و به یک پدیده نوظهور تبدیل شده است! سید علی فتح میرمحمدی از ثبت ازدواج زیر 10 سال هم در این استان خبر داده است. با این حال از قرار خراسان رضوی رکوردار است. در گزارشی که ایسنا سال گذشته براساس آمارهای منتشر شده توسط معاونت امور زنان و خانواده ریاست جمهوری منتشر کرده بود، خراسان رضوی با ثبت ۶۷۵۹ مورد از ازدواج کودکان در رتبه اول قرار داشت. همین چند ماه پیش بود که یک دختر 9 ساله به کمک معاون دادستان مشهد از پای سفره عقد با مردی 36 ساله بلند شد. در همین حال به نظر میرسید به دلیل حضور بیشتر اتباع کشورهای دیگر در استانهای شرقی کشور که اوراق شناسایی ندارند، امکان ثبت ازدواج آنها فراهم نباشد و به همین دلیل این آمار میتوانست بیش از این مقدار باشد. استانهای آذربایجان شرقی با ۳۳۴۸ مورد، رتبه دوم و سیستان و بلوچستان نیز با ثبت ۲۳۵۵ مورد ازدواج کودکان ۱۰ تا ۱۴ سال، رتبه سوم را به خود اختصاص داده بودند. در ادامه این گزارش درحالیکه استان خوزستان با ۲۱۵۰ مورد ازدواج ثبت شده کودکان ۱۰ تا ۱۴ سال، رتبه ۴ کشور را به خود اختصاص داده بود، استان تهران نیز با ۱۷۴۲ مورد، در رتبه ۸ این جدول قرار گرفت. حالا با تصویب یک فوریت طرح ممنوعیت عقد نکاح دختران زیر 13 سال و پسران زیر 16 سال کشمکشها بر سر ممنوعیت ازدواج این گروه از کودکان و نوجوانان بار دیگر ادامهدار است. موضوع در شورای فرهنگی اجتماعی زنان مورد بحث و بررسی است و این دسته از فعالان در تلاش برای جلب نظر مخالفان و به ثمر نشاندن تلاش خود هستند تا شاید با تصویب و قانونی شدن آن حداقل دست منطقی قانون چون سدی در برابر ازدواج کودکانی که هنوز در رویای کودکی خود غرقند ظاهر شود.
About The Author
